Vilten: wat is het en hoe werkt het?

Regelmatig mag ik mensen verwelkomen in mijn eigen atelier-aan-huis. Zij komen op afspraak bij mij langs, omdat ze benieuwd zijn naar mijn zelfgemaakte kledingstukken bijvoorbeeld. ‘Hoe maak je de stof voor zo’n jas?’, is een vraag die ik tijdens het rondkijken veel te horen krijg. Daarbij wijzen de bezoekers meestal naar een van mijn gevilte wollen jassen. Om eerlijk te zijn is het best lastig om een kort en begrijpelijk antwoord te geven. Ik weet niet beter. Geef mij een stuk wol en het vilten gaat eigenlijk vanzelf. Maar wat is het precies? En hoe werkt het dan?

Wat is wol nu eigenlijk?

Als je de vilttechniek wilt leren begrijpen, moet je eerst meer te weten komen over wol. Veel huisvrouwen of -mannen hebben ongetwijfeld wel eens een wollen kledingstuk uit de wasmachine gehaald: gekrompen en onherkenbaar. Dat is flink schrikken! Maar wat is er precies gebeurd? De meest gebruikte wol in kleding is afkomstig van schapen, heeft schubben en is gekroesd. De vezels in deze stof haken makkelijk in elkaar en blijven daarna aan elkaar vastzitten. Terugkomend op de wasmachine: dat is precies wat er tijdens de wasbeurt met jouw wollen kleding is gebeurd.    

Eigenschappen van wol

Wol is een goed isolerende stof, zowel tegen de kou als ook tegen de warmte. Dat komt door de kleine gekrulde kroesvezels, waartussen stilstaande lucht blijft hangen. Een andere indrukwekkend eigenschap van deze stof is dat wol tot wel 40% van zijn eigen gewicht aan vocht uit de lucht kan opnemen zonder zelf nat aan te voelen. Wollen kledingstukken zijn bovendien weerkrachtig en ontstane kreuken verdwijnen snel uit zichzelf. Dit heeft te maken met de hoge elasticiteit van wol.

Dankzij al deze eigenschappen kun je met wol spinnen en vilten.

Wol vilten: een voorwaarde om verder te kunnen

Voordat je de wol van een pas geschoren schaap gaat bewerken, is het belangrijk om de wol van tevoren goed schoon te maken. De vacht is meestal smerig en dus moet de wol eerst worden schoongemaakt. Afhankelijk van wat je precies van plan bent, kun je vervolgens gaan kaarden, spinnen of vilten. Zonder een van deze technieken toe te passen, is het niet mogelijk om kledingstukken van wol te maken. Met andere woorden: eerder kun je niet verder met het uitwerken van jouw idee.

De techniek van het vilten van wol

Eigenlijk zijn er twee verschillende technieken om te vilten met wollen stof: droogvilten en natvilten. Voor de ‘droge’ manier heb je een of meerdere viltnaalden nodig. Bij natvilten maak je enkel gebruik van je handen in combinatie met warm water en zeep. Zelf werk ik altijd volgens de natviltmethode.

De natviltmethode

Als je een pluk droge wol in je handpalm legt en dit doordraait, ontstaat langzaam een balletje. Het maakt niet uit hoelang je hiermee doorgaat, want je kunt de wolvezels altijd zo weer uit elkaar trekken. Doe je precies hetzelfde maar met een natte hand met water en zeep, dan zul je zien dat de vezels steeds meer door elkaar hechten. Het balletje wordt nu een stuk kleiner, maar tegelijkertijd ook een stuk steviger.Doordat de wol nat wordt, verdwijnt de lucht tussen de vezels. Ga je vervolgens bewegen, wrijven en kneden, dan hechten die vezels dusdanig in en door elkaar heen dat de oorspronkelijke vorm niet meer zal terugkeren. Het gebruik van heel warm water en zeep zorgt ervoor dat het viltproces versnelt.

Merinowol: perfect materiaal voor kleding en accessoires

Voor het vilten van kleding en stof maak ik standaard gebruik van 16- tot 21- microns merinowol. Hoe lager dit getal, des te zachter en dunner de wol. Alles onder de 20 microns is ontzettend fijn, zacht en zeer geschikt voor het maken van kleding en accessoires die direct op de huid worden gedragen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan tops, jurken en hoeden. Gevilte merinoswol van 20- à 21 microns is geschikt voor overkleding, zoals vesten en jassen. Alles hoger dan 21 microns is bedoeld voor het verwerken in o.a. tassen en wand- en vloerkleden.

Een winterjas van (deels) vooraf gevilte wol

Recent heb ik winterjas ‘Herfst’ gemaakt. De basis hiervoor bestaat uit 19 microns merinoswol naaldvlies. Dit is een half klaar product dat heel fijn werkt als je grote lappen moet vilten. Zoals de naam al doet vermoeden, zijn de wolvezels met naalden in een fabriek vóórgevilt. Je kunt ook zelf voorvilt maken van plukken lontwol, alleen ben je voor hele grote lappen stof voorlopig wel even zoet! Het design van de winterjas is gemaakt van 19- tot 21 microns merinoswol en Wensleydale krullen, waarbij ook zijde is gebruikt.

Ben jij benieuwd naar wat ik nog meer van wol kan maken? Of heb jij een persoonlijke opdracht voor een eigen wollen kledingstuk? Neem dan contact met mij op en laat me weten wat ik voor jou kan betekenen!

Bekijk ook deze blogs

3mfy4sdxun3n44w6p9jmknmkq3gg666adsgzpkadkp4qsmjqpj9awpibioqs8533ruyq5gm62z67fhpvny4gmj7tkinp9h69jxw